ترجمه شده توسط دکتر نیکو تفردی با اجازه ویژه از مایو کلینیک.
Translated by Dr. Niccu Tafarrodi from Healthletter.Mayoclinic.com, Volume 43, Number 1(January 2024)
مزایا و زیان‌های آسپرین
معمولاً افراد سالخورده از آسپرین با دوز پایین به طور منظّم استفاده میکنند. اخیراً یک مطالعه نشان داده است که حدود بیست‌وپنج در صد (۲۵ درصد) از افراد سالخورده در بازۀ سنی ۵۰ تا ۸۰ سال، داروی ضد انعقاد خون را سه‌بار در هفته مصرف میکنند1منبع: داروهای ضد انعقاد خون کدامند://www.darmankade.com، داروهای ضد پلاکت مانع از چسبیدن سلول های خون (به نام پلاکت) به یکدیگر و تشکیل لخته خون می شوند.. علّت این موضوع را به آسانی می‌توان درک کرد؛ چرا که برخی از مطالعات نشان داده‌اند مصرف آسپرین با دوز پایین، به سلامت قلب و همچنین به کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها کمک کرده است.
تحقیقات اخیر، تصویری پیچیده از مزایای آسپرین نشان داده است که گویای زیان‌های آسپرین در دراز مدّت می‌باشد. راهنمایی‌های عمومی بر لزوم احتیاط در مصرف آسپرین تأکید کرده‌اند و مشخص شده است که تقریباً پنجاه درصد از افراد مسن، به‌طور پیوسته آسپرین با دوز پایین (معمولاً قرص‌های ۸۱ میلی گرم) مصرف میکنند. این افراد باید بدانند که فواید اسپرین به‌اندازه‌ای که انتظار دارند، نیست. برای شروع یا قطع مصرف هر دارویی، مشاوره با پزشک ضروری است؛ بنابراین دربارۀ مصرف یا ترک آسپرین نیز باید با پزشک خود مشورت کنید. اطلاع از مزایا و عوارض مصرف آسپرین موضوعی بسیار مهم است.
آسپرین چگونه عمل میکند؟
زمانی که خونریزی در بدن رخ می‌دهد، سلولهای مؤثر در فرآیند انعقاد خون به سراغ پیلاکت‌ها (platelet)2منبع: پلاتلت چیست؟://www.homeca, یکی از انواع سلولهای خونی هستند که از مغز استخوان تولید شده و وظایف حفاظتی و مراقبتی را برای بدن ایفا میکنند. می‌روند تا آن‌ها را به محل آسیب‌دیده هدایت کنند. پلاکت‌ها در آن ناحیه تجمع یافته و با تشکیل یک پلاک (plug)، به مهار خونریزی کمک میکنند. با این‌حال، گاهی تشکیل چنین پلاکی درون یکی از سرخرگ‌های منتهی به قلب رخ می‌دهد. در این حالت، فرآیند انعقاد خون ممکن است مانع جریان طبیعی خون به سمت قلب بوده و در نتیجه به بروز حملۀ قلبی منجر شود.سته شدن سرخرگ‌ها، به‌ویژه در اثر تشکیل لخته، یکی از عوامل اصلی افزایش خطر بیماری‌های قلبی است.
از آنجا که آسپرین خطر انعقاد خون را کاهش می‌دهد، فرض بر این است که تکرار مصرف مداوم آسپرین می‌تواند احتمال بروز حملۀ قلبی را کاهش دهد. یکی از مهم‌ترین مزایای داروی آسپرین، نقش آن در پیشگیری از بیماری‌های قلبی است؛ بیماری‌هایی که عامل اصلی مرگ‌‌ومیر در ایالات متحده به‌شمارمی‌روند. حمله قلبی و سکته قلبی به‌عنوان دو مورد از شدیدترین بیماری‌های قلبی هستند، سالانه حدود ششصد هزار (۶۰۰،۰۰۰) نفر از شهروندان آمریکایی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. با این‌حال، یافته‌های حاصل از پژوهش‌های انجام‌شده دربارۀ فواید پیشگیرانۀ آسپرین در برابر بیماری‌های قلبی، شامل موارد ذیل می‌باشد:
-
حمله قلبی – در مطالعات انجام‌شده، افرادی که به‌طور مداوم از آسپرین استفاده کرده‌اند، بین۱۲ تا ۱۸ درصد، کمتر دچارحملۀ قلبی شده‌اند. این حملات عمدتاً غیر مرگ‌بار بوده‌اند و تفاوت آماری قابل‌توجهی با گروهی که از آسپرین استفاده نکرده‌اند، مشاهده شده است.
-
سکته – مصرف آسپرین با کاهش خطر سکته‌های غیر مرگ‌بار همراه بوده است، امّا تأثیر مشخصی بر پیشگیری از موارد منجر به مرگ نیز نداشته است.
- سرطان – شواهد موجود دربارۀ تاثیر آسپرین در کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ یا کولورِکتال (colorectal) عمدتاً برپایۀ تعداد محدودی از مطالعات است که اعتبار علمی بالایی نه دارند. پژوهش‌های اخیر نیز نه فواید مشخّص و قابل اتکایی را نشان داده‌اند و نه نشانه‌ای از آسیب یا عوارض جدی مرتبط با مصرف آسپرین ارائه کرده‌اند. همچنین تا کنون دلایل قانع‌کننده‌ای مبنی بر نقش آسپرین در پیشگیری از سایر انواع سرطان یافت نشده است.
خطراتی که باید مورد توجّه قرار بگیرند
اثرات جانبی و عوارض احتمالی ناشی از مصرف مداوم آسپرین شامل موارد زیر است:
-
سکته ناشی از پارگی رگ خونی – اگرچه مصرف منظم آسپرین می‌تواند از تشکیل لخته و بروز برخی انواع سکته جلوگیری کند، اما در مقابل خطر ابتلاء به سکته مغزی ناشی از خونریزی را افزایش می‌دهد. این نوع سکته، که در اثر ترکیدن یکی از رگهای خونی مغز رخ می‌دهد، سکتهء هموراژیک3منبع: سكته هموراريك جيست؟ /draminjahanbakhshi.com مرگ ناگهانی بافت مغزی مى باشد كه در اثر نشت يا پاركى رگهای خونى در مغز رخ مى دهد. (hemorrhagic) نامیده می‌شود.
-
خونریزی دستگاه گوارش – مصرف روزانۀ آسپرین، خطر خونریزی در معده و دیوارۀ روده را افزایش می‌دهد. در افرادی که مبتلا به زخم معده یا اولسر (ulcer)، بیماری‌های کبدی یا تحت درمان با داروهای رقیق کننده خون هستند، این خطر بیشتر است آو مصرف آسپرین می‌تواند موجب خونریزی شود. خونریزی دستگاه گوارش می‌تواند تهدید کنندۀ حیات باشد.
-
واکنش حسّاسیّتی –در صورت داشتن حسّاسیّت به آسپرین، مصرف حتی مقدار کم آن می‌تواند موجب واکنش شدید شده و خطرناک باشد.
اگر قصد عمل جرّاحی دارید و آسپرین را به‌طور مداوم مصرف می‌کنید، حتماً این موضوع را به پزشک یا تیم درمانی خود اطلاع دهید. توقف تدریجی آسپرین برای جلوگیری از افزایش خونریزی لازم است و نباید بدون مشورت پزشک، مصرف آن را قطع کنید. هرگونه قطع یا شروع مجدد مصرف آسپرین، باید تحت نظر پزشک صورت گیرد.
بررسی کلی اطلاعات
استفاده از درمان با آسپرین (آسپرین‌تراپی) به عوامل متعددی بستگی دارد و تحقیقات پیرامون آن، به ویژه در زمینۀ تناقضات و مسائل پیچیده همچنان ادامه دارد.
در سال ۲۰۲۲م. موسسه خدمات پیشگیرانۀ ایالات متحده (U.S. Preventive Services Task Force (USPSTF) راهنمایی‌های جدیدی دربارۀ مصرف آسپرین برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی منتشر کرد. این راهنما براساس یافته‌های به روز پژوهش‌های علمی تدوین شده و در دسترس عموم قرار گرفته است. توصیه‌های زیر براساس اطلاعات موسسه USPSTF و مرکز مایو کلینیک (Mayo Clinic) ارائه شده و لازم است مورد توجّه قرار گیرد.
منابع
| ↑1 | منبع: داروهای ضد انعقاد خون کدامند://www.darmankade.com، داروهای ضد پلاکت مانع از چسبیدن سلول های خون (به نام پلاکت) به یکدیگر و تشکیل لخته خون می شوند. |
|---|---|
| ↑2 | منبع: پلاتلت چیست؟://www.homeca, یکی از انواع سلولهای خونی هستند که از مغز استخوان تولید شده و وظایف حفاظتی و مراقبتی را برای بدن ایفا میکنند. |
| ↑3 | منبع: سكته هموراريك جيست؟ /draminjahanbakhshi.com مرگ ناگهانی بافت مغزی مى باشد كه در اثر نشت يا پاركى رگهای خونى در مغز رخ مى دهد. |