بیماری زونا یا شینگل، شینگلز
[Shingles]

در سال ۲۰۲۰، در میشیگان یک خانم برای سومین بار به یک درمانگاه اورژانس برای رفع درد شدیدی که داشت مراجعه کرد.

درد با سوزش و مورمور همراه بود و از قسمت پایین پشت شروع شده و سپس کشش از اطراف بدن شروع و به طرف بالا در بازوها ادامه یافته بود . این خانم در تشخیص محل درد مشکوک بود و قادر نبود جای راحت و بدون دردی را در بدن خود احساس کند. دختر این خانم که یک پرستار بود فکر میکرد که شاید سنگ کلیه در بدن مادرش در حال عبور است. از طرف دیگر، پزشک تصوّر میکرد که شاید درد از آپاندیس (appendicitis) باشد.

ولی این درد در اثر سنگ کلیه یا ورم آپاندیس نبود. این بیماری شینگل یا بیماری زونا بود¹منبع،ویکی پدیا، بیماری زونا یا شینگل عفونتی است که عامل مولد آن ویروس واریسلا زوستر است، ویروس همان بیماری آبله مرغان است.. پزشک پیش از این که خارش همراه با تحریکات پوستی را در قسمت راست پشت دیده باشد تشخیص بیماری زونا را داده بود. ولی چون این دفعه درد خیلی شدید بود، پزشک حدس میزد که بیمار دچار بیماری دیگری شده است.

بیمار گفت: «اطمینان دارم که درد به این شدّت را تاکنون تجربه نکرده ام.» اگر شما در بچّگی دچار آبله شده باشید، در بزرگی خاطره مبهمی از آن خواهید داشت. بیماری آبله (عبارت است از یک هفته خارش مداوم) و هرگز انتظار بیماری سختی مانند زونا را که نتیجه آبله است، ندارید. با اینکه بیماری زونا در نتیجه همان ویروسی است که باعث بیماری آبله میشود ، ولی بیماری زونا خیلی دردناک تر از آبله است . در بعضی افراد درد بیماری زونا میتواند تا چند ماه ادامه داشته باشد.

آیا میتوان از این بیماری دوری کرد؟ خوشبختانه با دنبال کردن راهنمایی ها می توان از مبتلا شدن به زونا (Shingles) جلوگیری کرد.

ویروسی که باعث آبله, تاول یا تبخال می شود.²منبع، ویکی پدیا، ویروس‌های دایمی ، این پوشش را از میزبان قبلی خود به‌دست می‌آورند و این بدان جهت است که ویروس‌های جانوری از طریق اندوسیتوز (درون‌رانی) وارد میزبان می‌شوند.

در بافت عصبی نزدیک ستون فقرات بدون فعالیّت قرار می گیرد. چنانچه این ویروس فعّال شود معمولا روی یک طرف بدن فعالیت می کند چون ویروس معمولا در روی طول یک عصب پیشروی میکند. ویروسهای دائمی یا اینجرینگ (lingering)
هر فردی که مبتلا به آبله یا آبله مرغان شده باشد. (تفاوت آبله و آبله مرغان)³منبع: ویکی پدیا، آبله، یک نوع عفونت ویروسی است که عامل آن ویروس واریولا (variola) است.این بیماری در گذشته اپیدمی‌های خطرناکی داشته است. این بیماری تنها بیماری بشر است که به طور کامل با واکسیناسیون از طبیعت حذف شده‌اسـت . آبله مرغان از بیماری های خفیف و بسیار واگیردار است. این بیماری که در کودکان شایع تر است از طریق ویروس هرپس زوستر(Herpes Zoster) ایجاد میشود. می تواند دچار بیماری زونا شود. بعضی از افراد شاید نمی دانند که دچار آبله شده اند یا نه، بخصوص افرادی که در سالهای اول کودکی به آبله دچار شده اند یا بیماری آبله شدید نبوده و اثرات آن به قدری ملایم بوده که آن را بخاطر نمی آورند. بعضی افراد در سالها ی بعد از ۱۹۹۵ به دنیا آمده اند. در آن زمان واکسن آبله (chicken pox) کشف و تصویب شده بود. ویروسی که باعث آبله می شود ویروس واریولا زوستر (variola Zoster) است که حتی بعد از التیام و رفع اثرات آبله، بدن بیمار را ترک نمیکند. این ویروس در بافت عصبی نزدیک ستون فقرات به حالت غیر فعال باقی میماند.

سیستم ایمنی بدن نگهدارنده ویروس آبله میباشد. ولی زمانی که سیستم ایمنی ضعیف شود و یا دچار تغییرات گردد، ویروس قادر است که فعّال شود. ویروس آبله در سنین جوانی فعّال نمیشود. معمولا شینگل در سنین بالا اتفاق می افتد. به علاوه، سیستم دفاعی بدن در اثر بیماری مانند اِچ آی وی (HIV) یا معالجات دیگری مانند شیمی تراپی، رَدی شن (radiation)، یا استرید (steroids) سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار میدهند.

بیماری شینگلز معمولا در یک طرف بدن ظاهر می شود چون ویروس فقط در مسیر یک عصب فعّالیت می کند. چنانچه سیستم ایمنی بدن زیر فشار شدید باشد ممکن است در جاهای مختلف بدن تحریکات پوستی و خارش ایجاد شود.

شینگل در اثر فعّال شدن ویروسی است که در داخل بدن انسان وجود دارد . بنابراین از شخص دیگری به شما انتقال پیدا نمیکند. ولی چنانچه بدن شخصی در مقابل آبله ایمن نباشد می تواند با تماس گرفتن با تاول سرباز شخص ابله ای دچار آبله شود.

بنابراین اگر شما دچار بیماری شینگل شده اید از تماس با افرادی که دچار بیماری آبله نشده اند و یا واکسن واریولا را نزده اند پرهیز کنید. مخصوصا در مورد نوزادان، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند بسیار مراقب و محتاط باشید، چون آبله میتواند بسیار خطرناک باشد.

تاولها بعد از هفت تا ده روز باز میشوند و در آن صورت ویروسها واگیر نیستند. با اینکه هر فردی یک دفعه دچار شینگل میشود ولی در بعضی افراد دیده شده که ویروس دوباره فعّال شده و شخص دوباره مبتلا به شینگل شده است.

کهیر یا خارش دردناک

خصوصیّت متفاوت بیماری شینگلز، کهیر دردناکی است که غالبا به شکل یک بند از تاول به طور افقی در یک طرف تنه (بدن) ظاهر میشود. ولی کهیر در تمام بدن که شامل صورت و گردن هم میشود ظاهر میگردد. درد در همان جایی که کهیر ظاهر شده اتفاق می افتد. درد قبل از کهیر احساس میشود. ولی بعضی از بیماران اصلا کهیر نمیزنند. ممکن است بعضی فقط درد ملایمی را داشته باشند و بعضی دیگر درد شدید که ممکن است با حمله قلبی، آپاندیس یا مشکلات قلبی دیگر همراه باشد.

همراه با درد ممکن است بیمار سوزش، مور مور یا خارش داشته باشد. ممکن است بیمار تب، سردرد، خستگی، حسّاسیّت به نور را تجربه کند.

شینگلز ممکن است بعضی اوقات با عصب نزدیک چشم برخورد داشته باشد و منجر به نابینایی شود. به ندرت بیمار ممکن است به ورم مغز بنام اینِسفَلیتیز(encephalitis)، فلج صورت، تغییر در شنوایی و یا تغییر در تعادل بدن دچار شود. به علت مشکلات نامبرده بخصوص خطرناک بودن شینگلز برای صورت، بیمار را فوری باید به مرکز پزشکی منتقل کرد.

مهار کردن درد

در معالجه شینگلز معمولا دو مورد اصلی را باید در نظر گرفت:

• ویروس چرکی – داروی ضد ویروس مانند آسیکلوویر (acyclovir)، فَم آسیکلوویر(famciclovir)، یا والاسیکلوویر(valacyclovir) میتوانند بهبودی را سریعتر کنند و درد را کاهش دهند بخصوص اگر در طی سه روز اول بعد از ظاهر شدن کهیر به کار رفته باشند.
• درد – در حالی که ضد ویروس میتواند به کاهش درد کمک کند، شاید بیمار به داروی ضد درد هم نیاز داشته باشد. داروهایی که نسخه پزشک نیاز ندارند ، داروهای غیر استرویدال (nonsteroidal) و ضد ورم مانند ایبوپروفن (ibuprofen) در صورتی که درد ملایم باشد موثّر هستند. داروی ضد درد، اوپیود (opioid) به عنوان داروی موثرتر برای درد شدید ممکن است به کار رود. انواع دیگر داروی اوپیود مانند آنتی-سیژر (anti-seizure)، گاباپنتین (gabapentin) و دارویی مانند (Anti-depressant)a آمی تریپ تریپتیلین (amitriptyline). بیمار میتواند با به کاربردن کمپرس آب سرد روی تاولها آرام و راحت شود.

چنانچه بیمار آبله مرغان همراه با خارش را تجربه کند میتواند از کرم کالاماین (calamine) و حمام بلغور استفاده کند.

داروی ضد ویرال بهتر است که در مراحل اولیه مورد استفاده قرار گیرد. معمولا آنتی ویرال ها هر چه سریعتر برای معالجه بیمار به کار روند موثّرترند. بهتر است که نشانه های شینگلز را یاد گرفت و آنها را مورد توجه قرار داد.

به خاطر داشته باشید که چون شما درد پشت را تجربه کرده اید، هر نوع کهیر یا درد شدید پشت را تصوّر کنید که میدانید درد پشت چه بیماری میتواند باشد. مطمئن باشید که هر دردی باید مورد آزمایش و معالجه قرار گیرد.

درد طولانی مدت: پست هرپتیک نورالژیا (postherpetic neuralgia)⁴بعضی از بیماران مبتلامنبع: drkazemipain.com  زونا از دسته بیماری های ویروسی است که موجب بروز تاول های دردناک بر روی پوست می گردد. عامل بیماری زونا ویروسی به نام واریسلا زوستر (VZV) می باشد. بعد از زونا بعضی افراد دچار درد طولانی می شوند.

بیماران مبتلا به زونا با اینکه کهیر از بدنشان محو میشود ولی درد باقی میماند.
شینگلز می تواند به اعصاب صدمه بزند. اعصاب ناسالم پیامهای نا معلوم و غیر عادی را از طریق پوست به مغز رد میکنند و نتیجتا درد شدید ایجاد میشود.

بعضی از افراد مبتلا به زونا درد را سوختن و سوزش شدید و عمیق توصیف میکنند. این نوع درد بعد از چند ماه یا چند سال برطرف میگردد. ولی برای بعضی از افراد برای تمام عمر باقی میماند. این نوع درد بنام پست هرپتیک نورالژیا شناخته شده است و این درد طولانی از اثرات شینگلز میباشد.

علاوه بر درد، پوست ممکن است حسّاسیّت بسیار شدید پیدا کند به طوری که لباس بر پوست احساس سنگینی میکند. درد در نقاطی که قبلا تاول ایجاد شده اتفاق می افتد.

معالجه برای درد طولانی مدّت می تواند آنتی دیپرسنتز(ضد افسردگی) و آنتی سیزر (anti-seizure) و ضد لرزش باشد. کرم ها و مشمّاهای روی زخم مانند لیدوکائین نامبرینگ (lidocaine numbing agents) یا کپسایسین (capsaicin) مشمّا می توانند آرامش بخش باشند. واکسن شینگلز و داروی آنتی ویرال شاید پست هرپتیک نورالژیا را کاهش دهد.

یک واکسن پیشرفته جدید

واکسن جدید شینگلز بنام شینگر کس (Shingrix) نقش مهمّی را در کم شدن خطر مبتلا شدن به شینگلز و پست هرپتیک نورالژیا داشته است. در سال ۲۰۱۷ زمانی که واکسن شینگر کس به تصویب رسید جهشی بود برای حفظ مردم از خطر شینگلز.
واکسن قبلی زوستاواکس (Zostavax) در امریکا موجود نیست. زوستاواکس خطر شینگلز را در افراد ۶۰ سال و مسن تر در حدود ۵۰ درصد کم کرد و خطر پست هرپتیک نورالژیا را به اندازه ۶۷ درصد کاهش داد.

نتیجه مقایسه اثر واکسن قدیمی با واکسن جدید چیست؟ شینگر کس به اندازه ۹۷ درصد مبتلا به بیماری شینگلز در افراد کمتر از ۷۰ سال و ۹۱ درصد در افراد ۷۰ و مسن تر کنترل کرد. همچنین خطر ابتلا به پست هرپتیک نورالژیا را ۹۰ درصد کاهش داده است.

در حالی که واکسن زوستاواکس دارای یک ویروس زنده ضعیف شده است، شینگر کس یک واکسن بازسازی شده است و به این معناست که واکسن سینگر کس فقط قسمتی از ویروس را که ایجاد بیماری میکند در بر دارد. سینگر کس را میتوان با اطمینان به افرادی داد که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. مطالعات نشان داده که واکسن شینگر کس توانسته خطر ابتلا به شینگلز را در افرادی که سیستمهای ایمنی متفاوت را دارند در حدود ۷۰ تا ۹۰ در صد کاهش دهد. تعداد نادری از افراد، بدبختانه با اینکه واکسینه شده اند به شینگلز مبتلا شده اند ولی بیماری آنها چندان شدید نبوده است.

شینگر کس برای تمام افراد ۵۰ ساله یا بزرگتر حتی اگر قبلا به شینگلز مبتلا شده اند و یا قبلا از زوستاواکس استفاده کرده اند توصیه میشود. سازمان کنترل و جلوگیری (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) بیماریها توصیه میکند که واکسن شینگر کس برای افراد بالاتر از ۱۸ سال حتی با سیستم ایمنی ضعیف، لازم و ضروری است . این واکسن نیاز به دو دُز (dose) از ۲ تا ۶ ماه دارد. برای گرفتن واکسن لازم است با پزشک یا متخصص داروساز صحبت کنید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
لطفا با ارسال نظرات، سؤالها و پیشنهادات خود (در قسمت دیدگاهها در پایین این صفحه) ما را در بهبود این سایت همراهی نمایید.