سرطان ریه

ترجمه شده توسط دکتر نیکو تفردی با اجازه ویژه از مایو کلینیک.

این مقاله شامل است بر:

• نگاهی به عواقب سیگار کشیدن و پیشگیری سرطان ریه
• عوامل خطرناک مؤثّردرسرطان ریه  
• عوامل و نشانه های سرطان ریه
• معالجه سرطان ریه
• پیشگیری

نگاهی به عواقب سیگار کشیدن و پیشگیری سرطان ریه

 مسلماً میدانید که تمام سال هایی را که سیگار کشیدید برای سلامت شما مفید بوده و یا اگر سیگار کشیدن را مدّتها قبل ترک کرده باشید، همیشه نگران افرادی بودید که مرتباً سیگار می کشیدند.

ضمناً این سوال در ذهن شما پدیدار می شود که آیا برای اقدام به ترک سیگار و کاستن از خطر سرطان ریه دیر شده ؟

حتّی’ اگر هرگز با دود سیگار در تماس نبوده باشید، اقداماتی است که میتوانید ریه خود را در مقابل خطر سرطان ریه حفظ کنید. ذیلا  تدابیری در مورد پیشگیری سرطان ریه  پیشنهاد می شود:

عوامل خطرناک مؤثّردرسرطان ریه

 سرطان ریه یکی از چهار سرطانی است که منجر به مرگ می شود.  بزرگترین عامل در ایجاد سرطان ریه ، تقریبا هشتاد و پنج درصد از آن به علّت سیگار کشیدن است. میزان خطر ارتباط مستقیم به تعداد سیگار، پیپ ،چپق و سیگار برگ مصرف شده در روز و همچنین تعداد سال دارد.

ولی حتّی’ اگر هرگز سیگار نکشیده باشید و یا سیگار کشیدن را سالها پیش ترک کرده باشید هنوز در خطر سرطان ریه هستید.

 عوامل دیگری که خطر مبتلا شدن به سرطان ریه را افزایش میدهند عبارتند از:

قرار گرفتن در معرض دود سیگار  ـــ  حتّی’ اگر معتاد به سیگار نیستید ولی اگر در معرض دود سیگار سایرین قرار بگیرید، خطرمبتلا به سرطان ریه افزایش می یابد.

قرار گرفتن در معرض گاز رِی دان ‎(Radon)‎ یا گازرِی دِیّو اکتیو ‎(Radioactive)‎ – گاز رِی دیّواَکتیو‎(radioactive)‎ از خرد شدن اورانیوم ‎(uranium)‎ موجود در خاک و آب به وجود می آید. این گاز ناسالم ممکن است در ساختمانها و همچنین منازل مسکونی به میزان خطرناکی جمع شود.

قرارگرفتن درمعرض اَس بِس تُز ‎(asbestos)‎ و یا سایر کارسینوژن ها ‎(carcinogens)‎  ــ اَس بِس تُز‎(asbestos)‎ مادّه ایست که در فارسی  به آن پنبه نسوز یا  پنبه کوهي  گفته میشود. کارسینوژن ها(carcinogen) به موادی گفته می شود که سرطان زا باشند. کارگاه ها ئی که در معرض پنبه نسوز و یا سایر مواد سرطان زا مانند آرسِنیک ‎(arsenic)‎، کرومی یُم ‎(chromium)‎ و نیکل ‎(nickel)‎ قرار دارند  خطر سرطان ریه افزایش می یابد.

علایم و نشانه های سرطان ریه

در مراحل اولیه، سرطان ریه هیچگونه علائم و یا نشانه هایی ندارد. در مراحل پیشرفته علائمی ظاهر می شود که کاملًا نشان دهنده سرطان ریه است.  این علائم عبارتند از سرفه های ممتد و خلط که همراه با سرفه از ریه خارج میشود.  این نوع خلط  اِس پوتم‎(sputum) ‎ که همراه با رگه های خون ، درد  قفسه سینه، تغییر صدا،  نفس تنگی شدید ، منجر به نُمُ نی یا ‎(pneumonia)‎ یا بِران کَی تِس ‎(bronchitis)‎ می شود.

چنانچه شما در مورد سرطان ریه مشکوک هستید، طبیب  میتواند دستور تست لازم را بدهد. بعد از آزمایشات فیزیکی و بررسی وضع سلامتی مریض، طبیب احتمالا موارد زیر را توصیه می کند :

• تستهای تصویری ـ ایکس ری ‎(X-ray)‎ که به منظور سنجش وارزیابی علائم به کار میرود. کَت اِسکَن‎(CT scan)‎ می تواند ناهنجاری ویا وضعیت غیر طبیعی را نشان دهد.
• مطالعه میکرُسکپُی سِل ـ چنانچه سرفه با خلط آلوده به خون همراه باشد، مطالعه میکروسکوپی رگه خون حضور سِل سرطانی را تایید میکند. 

• بَیوبسی ‎(Biopsy)‎ – اگر یک گِرِه یا توده مشکوک پیدا شده، نمونه ای از سل باید برای تشخیص وضع غیرطبیعی برداشته شود.

• برونکوسکوپی ‎(Bronchoscopy)‎ برای تشخیص علّت سرفه همراه با بالا آوردن خون، یک اسکوپ ‎(scope)‎ در  مجرای  تنفسی ‎(نای)‎ گذاشته می شود و این روش مکرّاً  برای گرفتن نمونه از سل به کار میرود. بیوپسی در صورتی بکار میرود که تستهای عکسبرداری و یا کَت اِسکن وجود وضع غیرعادی را تایید کرده باشند.

معالجه سرطان ریه   

چنانچه سرطان ریه تشخیص داده شود، بیمارو طبیب او یک برنامه معالجه را که مناسبترین برای بیمار باشد با در نظر گرفتن وضع بهداشتی و سلامت بدن، اندازه تومور سرطانی،  نیاز وارجحیت های مریض پیشنهاد می کند.  معمولا جرّاحی، رِیدیِ یشن ‎(radiation)‎، شیمی درمانی و یا ترکیبی از شیمی درمانی وریدی یشن به کار میرود.

علاوه بر این، درمانهای جدیدی که  شامل تراپیهای داروئی است از طریق شکافتن سلول سرطانی به کار گرفته می شود.  در بسیاری موارد،  برای معالجه سرطان ریه  بیش از یک روش درمانی  به کار میرود.

  معالجه تا آنجا ادامه می یابد تاغدّهُ سرطانی به صورت غیرفعّال و مرده درآید. امّاتعداد سالهائی که شخص مبتلا  به سرطان ریه میتواند زنده   بماند تفریباً۵ سال است . درصد زنده ماندن برای مردان فقط ۱۵ و برای زنان ۲۱میباشد.  این موضوع بیشتر به علّت آنست که بیماری به موقع ردیابی نشده است.  زمانی که مرض پیشرفته شده باشد امکان معالجه بسیار کم می شود.

پیشگیری 

آیا ابتلا به بیماری سرطان ریه قابل پرهیز است؟  نه همیشه. ولی راههائی هست که میتوان خطرات مبتلا شدن به بیماری سرطان ریه را به ترتیب زیر کاهش داد:

• نکشیدن سیگار  اگر سیگار نمی کشید، هرگز شروع نکنید.  اگر سیگار می کشید با کمک طبیب خود آن را ترک کنید و خطر ابتلا به سرطان ریه را که معمولاّهمراه با ناراحتی های قلبی ، سکته و ناراحتی های دیگر است کاهش دهید.

• پرهیز از محیط آلوده به دود سیگار اگر با افرادی زندگی می کنید که سیگار می کشند، آنها را تشویق به ترک سیگار کنید.  اگرموفّق نشدید، از محیط آلوده به سیگار پرهیز کنید.

• خانه را برای میزان گاز رِی دان تست کنید ـــ اگردرمکانی زندگی می کنید که به وجود گاز رِی دان شناخته شده، مسکن خود را برای اطمینان از میزان این گاز آزمایش کنید. برای این آزمایش می توانید به مسئولان محافظ محیط مراجعه کنید.  در آمریکا میتوانید به شماره  ‎( 2366 -557 – 800)‎ برای آزمایش ری دان تماس بگیرید.

• خود را از کارسینوژن ‎(carcinogen)‎ محفوظ نگه دارید ــ  از کارسینوژن های موجود در مواد شیمیائی خود و افراد خانواده را محفوظ نگه دارید. برای مثال می توانید از ماسک در زمان استفاده از مواد شستشو استفاده کنید.

•  روش سالمی را برای زندگی خود انتخاب کنید ـ  رژیم غذائی متعادل و ورزش اثرات مثبتی بر سلامتی بدن و روان شما خواهد داشت. رژیم غذایی از انواع میوه ها و سبزیجات را انتخاب کنید و کوشش کنید اکثر روزهای هفته را ورزش کنید.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
لطفا با ارسال نظرات، سؤالها و پیشنهادات خود (در قسمت دیدگاهها در پایین این صفحه) ما را در بهبود این سایت همراهی نمایید.