زنان و سکته مغزی
[Women and brain stroke]

ترجمه شده توسط دکتر نیکو تفردی با اجازه ویژه از مایو کلینیک.

چرا استروک برای زنان مهم است؟

مورد ی که به خصوص برای زنان در خصوص استروک مهم است:

زنان بیشتر دچار سکته میشوند، از هر پنج زن یکی در طول زندگی سکته میکند. زنان سیاه پوست در خطر سکته بالاتر هستند. زنان در سن بالاتر بیشتر از مردان سکته می کنند. بیست در صد (۲۰٪) از زنان بعد از سکته ناتوانی های شدیدی تحمّل میکنند. سکته، زنان بیشتری را نسبت به مردان میکشد. سکته بالاترین شمارش مرگ زنان در آمریکا است . هر ساله تعداد هشتاد هزار (۸۰،۰۰۰) زن در آمریکا در اثر سکته از بین میروند.

زنان ممکن است به علائم و نشانه های سکته اهمیّت ندهند

زنان اکثرا کمتر علائمی از سکته را گزارش میدهند. این علایم عبارتند از سردرد های مختصر، غش کردن، خستگی، ضعف عمومی بدن، درد سینه، ضربان شدید نبض، تنگی نفس، تغییر سریع در رفتارو کردار، گیجی، آشفتگی، یا توهّم و دل به هم خوردگی یا استفراغ. یا امکان دارد که این حالات را پیش پا افتاده حساب کنند و معتقد باشند که توضیح این حالات مشکل است. بسیاری از نشانه ها ممکن است مورد توجّه قرار نگیرند و بدون معالجه بمانند. در نتیجه تاخیر در معالجه باعث مرگ میشود.

عوامل خطرناکی که مخصوصا برای زنان موجود است

تغییراتی که در نتیجه حاملگی در بدن زنان ایجاد می شود می تواند خون را غلیظ کند و خطر ایجاد لخته خون که باعث سکته می شود را بالا میبرد. خطرناک ترین موقع برای سکته زمان تولّد و شش هفته بعد از تولّد نوزاد است. زنان حامله با فشار خون بالا دچار پری اکلامپسی (preeclampsia)¹ منبع: پره اکلامپسی (Preeclampsia) fa.wikipedia.org › از عوارض دوران بارداری و یک اختلال چند ارگانی است که در ۵ تا ۷ درصد از حاملگی‌ها در کشورهای غزبی رخ می دهد. و اکلامپسیا (eclampsia)² منبع: اکلامپسی – ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد،،Wikipedia fa.wikipedia.org › wiki , آغاز حملات تشنج در زنان دارای پره‌اکلامپسی است که پیش‌تر این اختلال چند ارگانی ناشی از حاملگی با نشانه‌های افزایش فشار خون میشوند که دو (۲) تا پنج (۵) تا از آنها بعد از حاملگی در خطر سکته مغزی می باشند. هورمون های ضد حاملگی خوردنی یا غیر خوردنی می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد که باعث سکته میشود.

 یک عامل خطرناک است. مطالعات نشان می دهد خوردن هورمون بعد از حاملگی – ده سال بعد از یائسگی – خطر سکته را افزایش میدهد. زمان یائسگی هم از عوامل خطرناک  دیگری است . یائسگی زودرس هم باعث سکته میشود ولی این نظریه مورد موافقت همه متخصّصین نیست. مطالعات و تحقیقات بیشتری لازم است تا این موضوع ثابت شود.

زنان کمتر مورد معالجه قرار میگیرند

بعد از سکته به نظر میرسد که زنان کمتر داروهای رقیق شدن خون، داروهای پایین آوردن قند خون و داروهای ضد کلسترول را مصرف میکنند. زنان کمتر از داروهای [کلات باستینگ (clot-busting) داروهای  رقیق کننده لخته خون] استفاده میکنند. احتمالا این موضوع به علّت تاخیر در شناسایی علایم و نشانه های لخته شدن خون است.

آیا سکته قابل جلوگیری است؟

بلی – ولی نه همیشه. افراد میتوانند اقداماتی را به منظور نگهداری قلب و رگهای خونی سالم برای جلوگیری از سکته انجام دهند. مطالعات نشان می دهد که اکثر سکته ها به علّت عوامل خطرناکی است که قابل جلوگیری و کنترل بوده اند. 

تغییر سبک زندگی از طریق اصلاحاتی که در زیر نوشته شده بسیار با اهمیتّت است: 

• تغذیه سالم – یک رژیم مدیترانه ای که متمرکز بر سبزیجات و ماهی و محدود کردن قند،[ چربی های اشباع شده سچوریتد  فَت (saturated fat)³منبع: دیکشنری آبادیس abadis.ir , سچوریتد چربی نوع چربی اشباع شده که دارای چربی اشباع شده میباشد و کلسترول ایجاد می کند . این چربی باعث بیماریهای قلبی و سرطان میشود. ] و کلسترول می باشد رژیمی است برای جلوگیری از سکته. رژیم هایی که  همراه با چربی بالا، گوشتهای پروسس شده (processed)⁴منبع: دیکشنری آبادیس، abadis.ir, غذاهای پروسس شده غذاهایی هستند که مواد شیمیایی برای پختن آنها، دوام آنها، مزه و زیبایی ظاهر آنها به کار رفته. و نوشیدنیهای شیرین بوده اند باعث چهل در صد (۴۰٪) از سکته ها بوده اند.
•  حفظ وزن – چاقی یا اضافه وزن با خطر سکته در ارتباط است. کم کردن وزن به اندازه پنج تا ده در صد (۵٪ تا ۱۰٪) از وزن بدنتان می تواند خطر سکته مغزی و بیماریهای قلبی را کاهش دهد.

• بدن خود را فعّال نگه دارید – احتیاج به شرکت در مسابقات دو نیست. مطالعات نشان داده که حتّی کمی ورزش روزانه خطر سکته را کم می کند. بهترین هدف (goal) برای مردم شروع کردن پیاده روی از چند دقیقه و بتدریج اضافه کردن آن تا سی (۳۰) دقیقه میباشد.
• سیگار نکشید و هر نوع توتون را ترک کنید – عادت به مصرف توتون خطر سکته اولیه را دو برابر میکند، احتمال خونریزی مغز را افزایش می یابد.
• مواد الکلی را نه نوشید یا در نوشیدن آن صرفه جویی کنید – زنانی که بیشتر از هفت (۷) گیلاس مشروب در هفته مینوشند، در معرض خطر بیشتری برای سکته هستند. ژنتیک یا ارث هم در سکته نقش دارد. اگر اعضای فامیل در جوانی دچار سکته شده باشند و یا به علٌت خونریزی مغزی از دنیا رفته اند، شما در بالاترین خطر سکته قرار دارید. چنانچه تا کنون یک دفعه سکته کرده اید، دوازده درصد (۱۲٪) شانس یک سکته دیگر را در طی پنج (۵) سال آینده خواهید داشت. افرادی که شرایط خاصی را دارند، مانند میگرن با ابورا (migraine with aura)⁵fa.wikipedia.org, آئورا یا تشعشع نورانی(انگلیسی: Aura ) یک اختلال ادراکی و بینایی است که توسط برخی مبتلایان به صرع یا میگرن تجربه می‌شود. علامتی است که قبل از میگرن یا تشنج … ، بیماری قند، اتریال فیبریلیشن⁶منبع: فیبریلاسیون دهلیزی fa.wikipedia.org, فیبریلاسیون دهلیزی گاه در پزشکی (ای فیب) نامیده می شود، شایع ترین نوع آریتمی قلبی است که در آن، تحریک الکتریکی،.. و کاروتید استنوزیس⁷منبع: abadis.ir entofa stenosis دیکشنری آبادیس، تنگی مجرا. معانی دیگر: (پزشکی) باریک شدگی، تنگی، هم کشیدگی، ضیق، انسداد، طب تنگ شدن یا انقبا بعضی از مجراهای بدن. ادامه … در خطر سکته  میباشند). آگر شما از این گروه افراد هستید، آزمایش و اندازه گیری های لازم توصیه میشود.
• اگر میگرن با آیورا را تجربه می کنید، اقدامات و پیش بینی های ضروری لازم است – میگرن همراه با آیورا یک سردرد خاص است که علائمی مانند دیدن جرقّه و سرگیجه به همراه دارد . این نوع میگرن بیش از دو برابر خطر سکته را باعث میشود. زنانی که هورمون کنترل موالید (جلوگیری از فرزندآوری) را خورده اند برای هفت مرتبه بیشتر در خطر سکته هستند. چنانچه این زنان سیگار هم بکشند، خطر به اندازه ده برابر بیشتر می شود. زنانی که دچار میگرن با ایورا هستند، باید فقط برای معالجه با مواظبت های لازم هورمون استفاده کنند. 
• نگهداری از فشار خون سالم و میزان کلسترول – هدف خود را بر اساس فشار خون ۱۳۰/۸۰ میلیمتر از مرکوری (mmHg) بگذارید (اگر نیاز به خوردن داروست، از آن استفاده کنید). کلسترول خود را حداقل سالانه چک کنید. تراکم کلسترول لیپوپروتئین⁸منبع: www.ir-translate.com, لیپوپروتئین ، نوعی ترکیب حاوی چربی و پروتئین محلول در آب که در انتقال چربیها در خون نقش دارند چهار نوع لیپوپروتئین در جریان خون یافت می شود که تمام. [(lipoprotein) )(LDL)] در شرایطی که مناسب شما باشد. چنانچه کلسترول شما بالا است گروه معالج شاید استفاده از استاتین (statin)⁹منبع:استاتین، fa.wikipedia.org استاتین (statin), داروی استاتین که برای کاهش چربی هم استفاده می‌شود، سبب افزایش پرخاشگری زنان می‌شود؛ در حالیکه میزان پرخاشگری در مردان را کاهش می‌دهد. علاوه بر این مطالعات … توصیه کنند. چنانچه با مصرف استاتین  دچار مشکل می شوید، از داروی تزریقی میتوانید استفاده کنید.
• اگر دچار بیماری قند هستید، مواظب مصرف قند و شکر باشید – چون بیماری قند خطر سکته را افزایش میدهد، باید  قند خون را مواظب باشید. هدف (goal) شما باید کمتر کردن هفت درصد (۷٪) از سکته  باشد.
• پیش بینی اقدامات لازم را در مورد اتریال فیبریلیشن (atrial fibrillation)(به پاورقی شماره شش مراجعه شود) در نظر داشته باشید – ضربان غیر عادی و سریع قلب آتریال فیبریلیشن (atrial) نامیده میشود و برای دو بار بیشتر خطر سکته در زنان را در مقایسه با مردان افزایش میدهد. داروهای ضد لخته خون، شامل اپیکسابان (apixaban), دابیگاتران (dabigatran), ایداکس آبان (edoxaban), ریواروکسابان (rivaroxaban) و وارفارین (warfarin) در صورتی که بیمار به آتریال فیبریلیشن دچار هست و در معرض خطر مشکلات خونریزی میباشد ، برای کمک به جلوگیری از سکته اول و یا سکته های بعدی توصیه میشود. چنانچه در خطر خونریزی جدّی هستید، گروه معالج ممکن است روش های دیگری را برای معالجه شما به کار ببرند. این مقاله به منظور راهنمایی زنان برای سلامتی بهتر و بیشتر ارائه شده است