آلدوسترونیسم اولیه
 [Primary aldosteronism]

ترجمه شده توسط دکتر نیکو تفردی با اجازه ویژه از مایو کلینیک.

آلدوسترونیسم اولیه¹ منبع:‌ آلدوسترونیسم اولیّه، pezeshket.com، آلدوسترونیسم اولیه نوعی اختلال هورمونی است که منجر به فشار خون بالا می شود. دلیل آن ترشح مقدار زیادی هورمون آلدوسترون از غده های فوق کلیوی است.

یکی از دلایلی که باعث فشار خون بالا میشود

فشارخون بالا تقریبا نیمی از جمعیت بزرگسالان را تحت تاثیر قرارداده است – و در بسیاری موارد، علّت اصلی فشارخون مشخّص نیست. این مورد معروف به آلدوسترونیسم اولیّه یا اِسِنشیال (essential)² منبع: فشار خون بالا هایپرتنشن (High Blood Pressure )،sinsa.ir، این نوع، فشار خون اولیه (اسٍنشیال) نامیده می شود که به مرور و در طول چند سال بروز می کند. است.

در حدود پنج تا بیست درصد (۲۰٪) از افرادی که دچار فشارخون هستند، بالا بودن فشار خون آنها در نتیجه آلدوسترونیسم اولیه است. در این حالت یک یا هردو غدّه آدرِنال (Adrenal)³ منبع :  ویکی پدیا – دانشنامه آزاد: غدد فوق کلیوی[۱] یا غده‌های آدرنال (Adrenal) یک جفت غده درون‌ریز هستند که هورمون‌های مختلفی از جمله اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین و همچنین استروییدهایی از جمله آلدوسترون و کورتیزول را می‌سازند. این دو غده، هر کدام بر روی کلیه‌ها قرار دارند. هر غده، یک بخش خارجی به نام بخش قشری (به انگلیسی:cortex) و یک بخش داخلی به نام بخش مغزی (به انگلیسی:medulla) دارد که بخش قشری، هورمون‌های استروییدی را می‌سازد. قشر فوق کلیه خود از سه بخش تشکیل شده است: زونا گلومرولوزا، زونا فاسیکولاتا و زونا رتیکولاریس. هورمون زیادی می سازند.

آلدوسترونیسم اولیّه بعضی اوقات شناخته نمی شود. ولی زمانی که شناخته شود، قابل معالجه میباشد. فشار خون بالا بوسیله دارو یا جرّاحی کاملا معالجه میشود.

عدم تعادل هورمونی

غدد آدرنال دو غدّه مثلّثی شکل (غدد فوق کلیه) می باشند که روی کلیه قرار گرفته اند. این دو غدّه تعدادی هورمون از جمله هورمون آلدوسترون (aldosterone) را میسازند.

نقش آلدوسترون دربدن تنظیم نمک، آب و پتاسیم میباشد که هرسه موثّر در فشار خون می باشند. درحالی که خود فشار خون چنین نقشی را ندارد. مقدار زیاد آلدوسترون میتواند سمّی باشد و افرادی که دچار آلدوسترونیسم اولیه هستند، اکثرا دچار حمله قلبی، بزرگ شدن قلب، تپش قلب معروف به آتریال فیبریلیشن (atrial fibrillation)، سکته، بیماری کلیوی و فشار خون نوع ۲ که همه نتیجه هایپرتنشن اولیه (Hypertension) میباشند. آلدوسترونیسم اولیه می تواند سرانجام باعث از کار افتادن قلب و کلیه شود.

دو علّتی که بدن انسان آلدوسترون زیاد تولید می کند عبارتند از:

• آلدوسترون، آدنوم (adenoma)⁴ آدنوم غدد فوق کلیوی (به انگلیسی:Adrenocortical adenoma) نوعی تومور یا نئوپلاسم خوش‌خیم است که معمولاً در بافت این غدد و در اثر تکثیر غیر معمول سلول های این بافت به وجود می آید. تولید میکند – یک آدنوم توده ایست غیر سرطانی که روی غدّه آدرنال قرار دارد. ممکن است چندین آدنوما روی غده قرار گرفته باشد.
• بایلیترال ایدیو پتیک هایپر پلژیا (Bilateral idiopathic hyperplasia) – این بیماری رشد بی رویه سلولها است که آلدوستورون ایجاد می کند. این بیماری بر روی غدّه آدرنال اثر میگذارد.

سرطان غده آدرنال خیلی کمتر باعث آلدوسترونیسم اولیّه میشود.

غیر از فشار خون بالا، آلدوسترون بالا موارد منفی دیگری را باعث نه میشود. بعضی از افراد مقدار پتاسیم در خونشان کم است که باعث ایجاد خستگی و ضعف ماهیچه میشود.

کنترل فشار خون در موارد زیر لازم است:

• • زمانی که به طور دائم فشار خون بالا تر از ۱۵۰/۱۰۰ یا (۱۵/۱۰) میلیمتر مرکوری یعنی ام ام اچ جی (mm Hg)⁵ منیع: fa.wikipedia.org › wiki,فشار خون (به انگلیسی: Blood pressure ) به مقدار فشاری گفته می‌شود که توسط خون در جریان، به دیوارهٔ رگ‌ها وارد می‌آید و یکی از علائم حیاتی است. میلی‌متر جیوه – ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزادhttps://fa.wikipedia.org › wiki , معمولاً فشار خون با استفاده از این یکا بیان می‌شود. میلی‌متر جیوه. یکای, فشار. نشان, mmHg یا mm Hg. تبدیل یکا. باشد.
  • فشار خون بالاتر از ۱۴۰/۹۰ mmHg که نمیتواند کاملا با سه دارو هم کنترل شود.
  • اولین علایم در ارتباط با آلدوسترونیسم اولیّه .
  • فشار خون بالا همراه با توقف تنفّسی یا آپنه (آپنا) خواب، به انگلیسی (اسلیپ اپنی sleep apnea)، پتاسیم کم، وجود یک تومور درغدّه آدرنال و یا یکی از اعضای فامیل که مبتلا به فشارخون بالا قبل از سن ۴۰ ساله بوده باشد.

بالاخره آگاهی از چگونگی فشار خون بدن و نگهداشتن آن در سطح پایین. حتی ممکن است شما دچار اختلال در سلامتی بدن شوید و آزمایش فشار خون از شما انجام نشود، ولی شما باید آن را درخواست کنید.

بعضی از متخصّصین معتقدند که هرکس که فشار خون بالا دارد هر دفعه که فشار خون او آزمایش می شود، باید آزمایش آلدوسترونیسم هم به عمل آید . زیرا معالجه می تواند فشار خون را پایین بیاورد و یا مشکل فشار خون به کلّی برطرف شود ولی به اعضای دیگر بدن آسیب میزند.

یک غده یا هر دو غده

اولین قدم برای اطمینان وجود آلدوسترونیسم اولیه در بدن، آزمایش خون به منظور اندازه گیری آلدوسترون و یک آنزیم (enzyme)⁶ منبع: آنزیم چیست؟ www.geniranlab.ir › آنزیم. انزیم‌ها بیش از 5000 نوع واکنش بیوشیمیایی را کاتالیز می کنند. از دیگر بیوکاتالیست ها می توان به دیگر مولکول های RNA کاتالیزوری اشاره کرد که ریبوزیم نامیده می شود. به نام رِنین (renin) لازم است.

چنانچه نتیجه آزمایش مثبت باشد، برای اطمینان، آزمایشات دیگری از ادرار و خون انجام میشود تا علّت اصلی معلوم شود.

یک اسکن توموگرافی کامپیوتری (computerized tomography, CT)⁷ منبع: کاربرد توموگرافی کامپیوتری، ،www.drseif-radiology.ir › سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری، یکی از روش های تصویربرداری تشخیصی می باشد که ترکیبی از اشعه X و فناوری رایانه برای تولید تصاویری از داخل بدن استفاده می شود. می تواند وجود سرطان را مشخص کند، ولی بهترین روش برای تشخیص علت اصلی پیدا کردن اختلاف بین علت ها آنها نیست. بنابراین بیمار نیاز به نمونه برداری از طریق آدرنال وین سمپلینگ (adrenal vein sampling)⁸ Adrenal Venous Sampling (AVS, Johns Hopkins Medicine ,www.hopkinsmedicine.org آدرنال وین سمپلینگ روشی است که برای روشن شدن اینکه هورمون اضافی از کدام یک از غده های آدرنال ایجاد می شود دارد. آدرنال وین سمپلینگ روشی است که از طریق آن معلوم میشود که هورمون آلدوسترون اضافی از کدام یک از غده های آدرنال ترشح میشود .

معالجهُ علّت شناخته شده

اگر آزمایش نشان دهد که یک آدنوم (آدنوم (Adenoma) باعث آلدوسترونیسم است، جراحی برای برداشتن غده آدرنال پیشنهاد می شود. این عمل آدرنالکتومی (adrenalectomy) نامیده می شود. این جراحی میتواند از طریق لاپاروس کپی (laparoscopically) با یک دوربین بسیار کوچک و ابزار جراحی که به داخل محل جراحی وارد میشوند انجام میشود. این جراحی نیاز به بستری شدن ندارد،⁹ Johns Hopkins Medicine,www.hopkinsmedicine.org › health › primary-a Primary aldosteronism is an endocrine problem in which the adrenal glands produce too much of a hormone called aldosterone. This can cause high blood pressure

آدرنالکتومی فشار خون را بهتر میکند و بر اساس بعضی از اطلاعات تا ۶۰ ٪ درصد از افرادی که از این عمل استفاده کرده اند بدون مصرف دارو موفق به دست آوردن سلامتی کامل خود شده اند. خوشبختانه هورمون یک غده از در غده آدرنال برای بشر کافی است.

زمانی که هر دو غده دچار آدنوم شده باشند، از تعدادی دارو برای معالجه استفاده میشود. این داروها مانع روبرو شدن آلدوسترون به ریسپترهای( گیرندههای بدن) میشوند.

ورزش، غذاهای بی نمک و لاغر شدن مهمترین روش  برای بیماری آلدوسترونیسم اولیه با لیترال هایپر پلژیا (primary aldosteronism from bilateral hyperplasia) می باشد.به جز موارد یاد شده، شاید بیمار نیاز به دارویی دیگر داشته باشد که بتواند فشار خون را در حد سالم نگه دارد.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
لطفا با ارسال نظرات، سؤالها و پیشنهادات خود (در قسمت دیدگاهها در پایین این صفحه) ما را در بهبود این سایت همراهی نمایید.