مداوای سرطان پیشرفته
[Advanced cancer therapy]

ترجمه شده توسط دکتر نیکو تفردی با اجازه ویژه از مایو کلینیک.

این مقاله شامل موارد زیر است:

• دارویی به نام امیون چک پُینت این هی بی تُر(immune checkpoint inhibitors) 
• عوامل بازدارنده
• اثرات جانبی
• اثرات جانبی ناراحت کننده

نگاهی به دارویی بنام امیون چک پوینت این هی بی تُر (immune checkpoint inhibitors)

دستگاه ایمنی بدن قادر به حمله وازبین بردن هر نوع مهاجم مانند انواع میکروبها، ویروسها، قارچها وپارازیتها میباشد. دستگاه ایمنی بدن انسان می تواند سلول سرطانی را نیز از بین ببرد . از آنجا که سلول های سرطانی به نحو پیچیده ای تغییر ظاهر می دهند، با فلج کردن سلول های ایمنی از حمله سلولهای ایمنی فرار می کنند.

مطالعات بسیاری در این زمینه یعنی برخورد بغرنج سیستم ایمنی و سلول سرطانی تاکنون انجام شده که منجر به مداوا و معالجاتی شده که دستگاه ایمنی بدن به طرق مختلف بتواند سلول های سرطانی را که به اشکال مختلف ظاهر می شوند شناسایی کند.

 این داروها در جستجوی سلولهای فراری سرطانی هستند که سیستم ایمنی بدن را قادر به شناسایی سلولهای فراری و از بین بردن آنها  می کند.

یکی از تحقیقات بسیار نتیجه بخش، ساخت داروهایی است بنام اِمیون چک پوینت این هی بی تر- (immune checkpoint inhibitors). این داروها به جستجوی سلول های فراری سرطان می پردازند وبا شناساندن آنها سیستم دفاعی بدن را قادر به از بین بردن آنها میکند.

گرچه این دارو برای بعضی از کسانی که دچار سرطان پیشرفته شده اند بسیار مؤثّر است، برای همه افراد اثر مثبت چندانی نداشته. ضمناًاثرات جانبی این دارو زیاد نیست.

 عوامل بازدارنده

در حالی که دستگاه ایمنی بدن به نحو پیچیده و متعادل موجودات میکروسکوپی خطرناک را شناسایی و از پا درمی آورد، ولی یک واکنش کنترل نشده میتواند به سلولهای سالم بدن صدمه وارد کند. نوعی سلول ایمنی بنام تی سل (T cell) سراسر بدن را از موجودات مضر پاک می کند. تی سل (T cell) با پروتئین، اَنتَی ـ بادی (antibodies) از طریق ارتباط با سطح سلول های دیگر، سیستم ایمنی را فعّال میکند. زمانی که یک تی سل فعّال گردد، قادر است که یک ملِکول (molecule) غریبه یعنی اَنتی جین (antigen) راتشخیص و با یک جهش مولکول غریبه را منهدم کند. عمل سیستم ایمنی چک کردن و متعادل نگه داشتن سلامت بدن است. روی سطوح سلول های ایمنی نقاط دفاعی وجود دارد که با تی سل برای خاتمه دادن به عملیّات ایمنی ارتباط حاصل می کنند. این نقاط دفاعی ابزاری هستند برای جلوگیری از اشتباه سلولهای دفاعی بدن که نتواننداشتباهاً سلولهای سالم بدن را به عنوان دشمن تلقّی کرده و آنها را از بین ببرند. 

سلولهای سرطانی نیز روی بدنه خود دارای اَنتَی جین (antigen) می باشند. لذا سلولهای سرطانی هم همان نیروی دفاعی را دارا هستند که قادرند تی سل های موجود روی غدّه سرطانی را فلج کنند. بنابراین با فلج شدن تی سل ها، از بین بردن سلول های سرطانی امکان پذیر نیست. از طرف دیگر بازدارنده ُ موجود روی نقاط دفاعی، مانع قعّالیت نقاط خاص دفاعی دیگری میشوند که تی سل را از فعّالیّت و حمله به دشمن باز می دارند. در واقع بازدارنده های موجود روی نقاط دفاعی درمان سرطان را شروع می کنند که عبارتند از:

• یروی(Yervoy) – نام اصلی « یروی» CTLA-4 checkpoint inhibitor ipilimumab میباشد. این دارو در مراحل ابتدائی، تی سل را از شناخت اَنتَی جین بازمیدارد ولی سپس بعد از این توقّف، CTLA-4 سیستم دفاعی بدن را به فعّالیّت شدیدی وادار می کند بطوری که اَرتشی از تی سل ( T cells) تشکیل می گردد که سلولهای سرطانی را تعقیب می کنند. «یروی» تصویب شده بوسیله Food and Drug Administration برای استفاده سرطان پوست (تومور سیاه رنگ عمیق پوستی) بکار رفته و برای معالجه سایر سرطان ها در جریان مطالعه می باشد.

• پی دی -۱ (PD-1) و پی دی – ال ۱(PD-L1) _ این دارو سلول های سرطانی را از تغییر شکل دادن درمقابل« تی سل» باز می دارد و به این ترتیب کمک به انهدام سلولهای سرطانی میشود. داروهای متعدّ دی در این گروه از دارو وجود دارند که تاکنون برای معالجه سرطان های پیشرفته مانند سرطان پوست و سلول سرطانی ریه، سرطان کلیه، سرطان مثانه ،سرطان سَر، سرطان گردن ،سرطان معده و سرطان غدد لنفاوی به کار رفته است. این دارو برای معالجه سایر سرطان ها در مرحله مطالعه و بررسی میباشد.

بسیاری از انواع این دارو که امیون چک پوینت اینهیبیتور “immune checkpoint inhibitor ” نامیده میشود هنوز در مراحل ابتدایی تحقیق و آزمایش می باشند. به انواعی از این داروها قبلاً اشاره گردید موارد دیگری از این داروها که ازترکیبات داروهای بازدارنده و دفاع کننده میباشند نیزدر مراحل تحقیق و آزمایش هستند. ترکیب مقابله کننده ها و بازدارنده ها با شیمی درمانی (Chemotherapy) ،

رِدیاییشن (radiation) و یا با فرمهای دیگر درمان ایمنی (immunotherapy) __ به منظور پیشرفت در معالجه در دست مطالعه و اجرا است. 

اثرات جانبی (side effects)

یکی از اثرات جانبی مقابله کننده ها این است که شاید سلول های سالم و طبیعی بدن هم مورد حمله تی سل های تکثیر شده قرار گیرند. این مورد ممکن است باعث بروز مشکلات مختلف و خیلی جدّی و بسیار تهدید کننده بشود که ادامه حیات بیمار را به خطر می اندازد. 

سایر اثرات جانبی ناراحت کننده عبارتند از:

۱- مشکلات پوستی مانند خارش، تحریکات پوستی نظیر َرش (rash)

۲- مشکلات معده و روده ای (gastrointestinal) مانند اسهال ، ورم روده ها (colitis) 

۳- مشکلات تیروئید (Thyroid) یا غده هیپوفیز(Hypophysis) 

۴- علائم مسمومیٌت در جگر (liver)

 سایر اثرات جانبی این دارو که چندان معمول نیست عبارتند از تاثیر بر اعصاب، ریه ها، کلیه ها، لوزالمعده ، قلب و چشم ها. 

دانایی و اطلاعات مریض و پاسخ سریع کلینیک ها در بیست و چهارساعت و هفت روز هفته برای بیمارانی که تحت اینگونه معالجات هستند بسیار مهم است. بطور کلّی این نوع معالجه بر اساس اثرات جانبی جدّی انجام می شود که به قرار زیر است:

• اثرات جانبی آرام وغیرجدّی همراه با ادامه معالجه، قابل درمان میباشند و جای نگرانی نیست.
• اثرات جانبی متوسط ممکن است باعث متوقّف شدن معالجه بطور موقّت و استفاده از کورتیکستروید (corticosteroids) به منظور آرام کردن سیستم ایمنی بدن بشود.
• اثرات جانبی تهدید کننده باعث متوقّف شدن معالجه وجایگزینی درمان با کورتیکستروید میشود. 

معمولا هفته و یا ماه ها طول می کشد تا اثرات جانبی ظاهر شوند. لذا پیشگیریها و معالجات پیش بینی شده و به موقع احتمالا مریض را قادر به ادامه معالجه می کند. تاخیر واهمال در مداوای اثرات جانبی عواقبی را در بر خواهد داشت که باعث متوقّف شدن درمان میشود. لذا در میان گذاشتن به موقع آنها با طبیب یک مسئله حیاتی است.

آیا این مقاله برای شما مفید بود؟
لطفا با ارسال نظرات، سؤالها و پیشنهادات خود (در قسمت دیدگاهها در پایین این صفحه) ما را در بهبود این سایت همراهی نمایید.